W związku z objęciem spółek komandytowych podatkiem CIT od 2021 r. dla grona zarządzających kilkudziesięcioma tysiącami takich spółek w Polsce powstaje pytanie o to, jakie działania podjąć, aby znaczący wzrost obciążenia podatkowego spółek komandytowych spowodowany tą zmianą został w rozsądnym zakresie ograniczony?
Opodatkowanie spółek komandytowych i niektórych spółek jawnych wg nowelizacji PIT i CIT 2021 r.
Objęcie opodatkowaniem CIT spółek komandytowych
Nowelizacja ustaw podatkowych przewiduje objęcie bezwzględnie wszystkich spółek komandytowych podatkiem CIT od 2021 r. Oznacza to, że takim podatkiem zostaną objęte zarówno takie spółki komandytowe, w których wspólnikami są tylko osoby fizyczne.
Podwójnym opodatkowaniem zostaną objęci również komandytariusze tzw. spółek hybrydowych – tj. spółek, w których komplementariuszem ponoszącym całą odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest spółka z o.o. (chociaż w wypadku sp. z o.o. zmiana będzie neutralna ponieważ spółka-komplementariusz zapłaci CIT tylko raz w sp. komandytowej).
Nów przepisy zawierają pewne rozwiązania, które dają możliwość zwolnienia z podatku CIT połowy zysku osiągniętego przez komandytariusza w roku podatkowym, jednak przy maksymalnym limicie 60.000 zł na wspólnika.
W praktyce jednak zwolnienie to jest fikcyjne, gdyż obarczone jest ono szeregiem dodatkowych wymogów.
W szczególności komandytariusz, który ma skorzystać z takiego zwolnienia, nie może:
posiadać bezpośrednio lub pośrednio ponad 5% udziałów lub akcji w spółce posiadającej osobowość prawną lub spółce z o.o. będącej komplementariuszem spółki komandytowej,
być członkiem zarządu komplementariusza spółki komandytowej, czy
być podmiotem powiązanym ze wspólnikiem spółki komandytowej lub członkiem zarządu komplementariusza.
Większość komandytariuszy w Polsce nie będzie spełniać tych wymogów.
Objęcie spółek komandytowych oznacza w praktyce, że dochód komandytariusza nie będzie tak jak do tej pory objęty efektywną stopą opodatkowania w wysokości 19%.
Komandytariusz będzie najpierw zobowiązany do odprowadzenia zaliczki na CIT wynoszącej 9% w przypadku małych spółek komandytowych oraz 19% w przypadku większych spółek komandytowych. Później komandytariusz od wypłaconego zysku zapłaci jeszcze 19% PIT (osoba fizyczna).
W efekcie objęcie sp. komandytowych CIT doprowadzi to do zwiększenia obciążenia opodatkowania z ok. 19% do ponad 26% w przypadku małych spółek komandytowych lub z ok. 19% ponad 34% w przypadku dużych spółek komandytowych.
Objęcie opodatkowaniem CIT spółek jawnych z możliwością zwolnienia z CIT
Projekt nowych ustaw podatkowych przewiduje, że od 2021 r. oprócz wszystkich spółek komandytowych, podatkiem CIT zostaną objęte również niektóre spółki jawne.
Będzie to dotyczyć spółek jawnych, w których oprócz wspólników będących osobami fizycznymi, wspólnikami są również spółki kapitałowe, takie jak spółka z o.o. oraz spółka akcyjna.
W praktyce oznacza to, że samo przekształcenie spółki komandytowej w spółkę jawną (w tzw. modelu hybrydowym) nie będzie prowadziło do zwolnienia dochodów wspólników spółki jawnej z podatku CIT.
W tym wypadku, aby wspólnicy spółki jawnej nie byli objęci podatkiem CIT, konieczne jest to, aby wszyscy wspólnicy byli tylko i wyłącznie osobami fizycznymi.
Jakie alternatywy mają do wyboru wspólnicy spółek komandytowych?
Wykorzystanie modelu tzw. prostej spółki jawnej
W tym modelu wspólnicy dążą do tego, aby poprzez przekształcenie lub połączenie spółek doprowadzić do sytuacji, w której zamiast spółki komandytowej pojawi się spółka jawna bez udziału jakichkolwiek spółek kapitałowych jako wspólników.
Należy jednak zwrócić uwagę, że poprzez takie przekształcenie wspólnicy będą musieli zaakceptować ich nieograniczoną odpowiedzialność majątkiem osobistym za zobowiązania spółek. Spowoduje to wyłączenie znaczącej korzyści, jaka wypływała z prowadzenia biznesu w formie spółki komandytowej z udziałem spółki z o.o. jako komplementariusza – tj. ograniczenia osobistej odpowiedzialności wspólników spółki będących osobami fizycznymi.
Warto zatem za każdym razem przeprowadzić analizę, na ile ryzykowna jest działalność spółki i na ile przewidywalne dla wspólników są dochody możliwe do uzyskania.
Należy wskazać na to, że mimo objęcia spółek komandytowych podatkiem CIT istnieją również inne instrumenty, które umożliwiać będą obniżenie efektywnej stopy opodatkowania.
Zatem mimo wszystko prowadzenie biznesu w dotychczasowej formie lub też przekształcenie w sp. komandytowej w spółkę z o.o. może okazać się w wielu wypadkach również zasadniczo korzystnym rozwiązaniem dla wspólników.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że w przypadku spółek jawnych wszyscy wspólnicy takiej spółki bez ograniczeń odpowiadają za zobowiązania spółki swoim własnym prywatnym majątkiem.
Natomiast w spółce komandytowej za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony odpowiada wyłącznie komplementariusz – stąd w tzw. modelu hybrydowym rolę tę spełnia spółka z o.o., w której wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
W modelu hybrydowym - w spółce komandytowej komandytariuszami były wyłącznie osoby fizyczne. Dzięki temu osoby fizyczne były zwolnione z odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Ich odpowiedzialność była ograniczona wyłącznie do tzw. sumy komandytowej określonej w umowie spółki. Równocześnie osoby te były przed 2021 r. zwolnione z CIT.
Model grup kapitałowych przy wykorzystaniu spółek osobowych we wszystkich rodzajach działalności
Model ten rozwija się aktualnie dość znacząco w Niemczech z racji na korzyści podatkowe polegające na możliwości odroczenia momentu zapłaty zobowiązania podatkowego w przypadku wykorzystania spółek osobowych w ramach struktury grupy. Objęcie podatkiem CIT również spółek komandytowych może zachęcić do takich samych działań w Polsce.
Warto wskazać, że powstanie takich grup może być korzystne dla podmiotów ze wszystkich branż.
W modelu tym biznes dzielony jest na różne części, które odpowiadają za realizację różnych zadań biznesowych.
KSH przewiduje, że spółkę można założyć w celu realizacji konkretnych przedsięwzięć biznesowych. Tak długo jak istnieje solidne i oparte na rzeczywistości uzasadnienie dla wyodrębnienia takiego celu, tak długo wyodrębnienie takiej działalności w formie odrębnej spółki będzie uzasadnione również podatkowo.
Oczywiście należy takie decyzje podejmować z rozwagą, aby nie narazić się na odpowiedzialność w związku z działaniem tzw. klauzul unikania i obejścia prawa podatkowego.
W tym modelu co do zasady przedsiębiorcy będą dzielić swój biznes na bardziej ryzykowny i mniej ryzykowny.
W przypadku działalności mniej ryzykownej bardziej korzystne podatkowo będzie prowadzenie tych części biznesu w formie np. prostej spółki jawnej. Natomiast tarczą chroniącą wspólników przed odpowiedzialnością za ryzyko biznesowe własnym majątkiem stanowić będą np. spółki z o.o., które będą działać i zawierać wszelkie umowy, które powodują powstanie znaczących ryzyk dla biznesu.
W tym układzie możliwość generowania stałych i relatywnie mało ryzykownych dochodów powodować będzie grupowanie tego typu działalności w formie tzw. prostej spółki jawnej. Natomiast w przypadku bardziej ryzykownej działalności lub też podejmowania ryzyka w celu zwiększenia i rozwoju działalności gospodarczej, te części biznesu prowadzone będą w formie spółek z o.o.
Tzw. model estoński (estoński CIT)
Najprostszą formą ograniczenia efektywnej stawki podatkowej (tj. stawki wyliczonej po potrąceniu CIT i PIT) będzie możliwość zastosowania tzw. estońskiego CIT od 2021 r.
W tym zakresie firmy muszą wyłącznie zobowiązać się do zwiększenia nakładów inwestycyjnych o parametry wskazane w ustawach podatkowych oraz w okresie nadchodzących 2 i 4 lat po wyborze tej formy opodatkowania rzeczywiście dokonać takiego zwiększenia nakładów.
W tym wariancie najkorzystniejsze jest to, że po pierwsze opóźnieniu ulega moment zapłaty obciążenia podatkowego.
W praktyce spółka nie płaci ani zaliczki na CIT, ani na PIT tak długo, jak pieniądze z wypracowanego zysku pozostają w spółce. Dopiero fizyczne wypłacenie tych środków wspólnikowi powoduje konieczność zapłaty zobowiązań podatkowych, które jednak zostają ograniczone do łącznie 20-25% w przypadku małych spółek oraz łącznie 25-30% w przypadku spółek większych.
Zatem przy zastosowaniu estońskiego CIT w przypadku małych spółek efektywne opodatkowanie ulega zmniejszeniu o ponad 6%, natomiast w przypadku spółek dużych nawet o ponad 8%, co w części kompensować będzie niekorzystne zmiany dotyczące objęcia spółek komandytowych podatkiem CIT.
Chcą jednak skorzystać z estońskiego CIT spółki komandytowe będą najpierw musiały przekształcić się w spółkę z o.o.
Pozostałe ulgi i zwolnienia podatkowe (ulga B+R, IP box, PSI)
Alternatywą dla zastosowania estońskiego CIT może być również skorzystanie z:
ulgi B+R
IP box lub
zwolnień na nowe inwestycje w ramach PSI.
W przypadku wszystkich tych trzech instrumentów nie będzie potrzeby przekształcania spółki komandytowej w inną spółkę.
W przypadku ulgi B+R oraz IP box w zależności od innowacyjności i rozwoju produktów i usług oferowanych przez firmę może zostać osiągnięte ograniczenie efektywnej stopy opodatkowania od kilku do nawet kilkunastu procent. Przy czym należy przeanalizować dokładne wymogi dotyczące zastosowania obu ulg.
W przypadku zwolnienia podatkowego na nowe inwestycje w ramach programu Polska Strefa Inwestycji inwestorzy w zależności od regionu Polski będą mogli w związku z realizowaniem nowej inwestycji osiągnąć całkowite zwolnienie z podatku dochodowego na okres od 10 do 15 lat.
Przekształcenia spółek komandytowych w spółki jawne lub spółki z o.o. jako remedium?
W wielu wypadkach efektywną drogą wyjścia z nowej sytuacji, jaka zastanie spółki komandytowe w 2021 r., będzie ich przekształcenie albo w spółki jawne, albo w spółki z o.o. Wszystko zależeć będzie od stopnia ryzyka oraz skali działalności tych spółek.
W przypadku przekształcenia w spółkę jawną wspólnicy będą musieli zrezygnować z ograniczenia ich odpowiedzialności osobistej, natomiast w przypadku przekształcenia w spółkę z o.o. będą musieli zaakceptować podwójne opodatkowanie ich zysków.
Jednak w przypadku przekształcenia w spółkę z o.o. powstanie możliwość zastosowania tzw. estońskiego CIT, co pozwoli znacząco zmniejszyć wysokość podatków (w niektórych sytuacjach do stawki efektywnej takiej samej lub nawet niższej niż w spółkach komandytowych przed objęciem ich CIT).
W tym miejscu warto wspomnieć o pewnych wymogach formalnych dotyczące procesów przekształceń.
Aby przekształcenie było skuteczne, konieczne jest jego przeprowadzenie zgodnie z przepisami KSH.
Należy wskazać, że od 2021 r. istnieją pewne ułatwienia, które upraszczają i robią ten proces tańszym. Jednak co do zasady dla przekształcenia nadal konieczne jest sporządzenie planu przekształcenia, przygotowanie uchwały o przekształceniu oraz umowy nowej przekształconej spółki, a także przygotowanie sprawozdania finansowego na dzień przygotowania planu przekształcenia.
Równocześnie sama uchwała o przekształceniu w przypadku przekształcenia w spółkę z o.o. powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. W każdym z przypadków przekształcenie będzie skuteczne z dniem wpisu spółki przekształconej do KRS.
Sama skuteczność przekształcenia i konsekwencje podatkowe przekształcenia będą dopiero następowały z dniem, w którym sąd zarejestruje przekształcenie w KRS.
Na koniec warto podkreślić, że w niektórych wypadkach dużo lepszą drogą dla przedsiębiorstw będzie skorzystanie z połączenia spółek w trybach przewidzianym w KSH. Jednak o zasadności skorzystania z tej drogi będą decydować indywidualne cechy oraz sytuacja danej spółki.
Zapraszamy do zapoznania się z innymi artykułami cyklu:
Autor:
dr Mateusz Korus, radca prawny - posiada bogate doświadczenie w procesach przekształceń spółek, regularnie doradza spółkom w zakresie prawa podatkowego oraz ulg i zwolnień podatkowych
--
Masz pytanie - zapraszamy do kontaktu: +48 32 728 11 00 lub legal@koruslegal.pl
Comments