Ustawa zawiera trzy mechanizmy państwowych dopłat do wynagrodzeń:
dofinansowanie przy obniżonym wymiarze czasu pracy
dofinansowanie przy przestoju ekonomicznym
dofinansowanie wynagrodzeń w firmach MŚP
Dofinansowanie przy spadku obrotów
Jeżeli firma odczuje w 2020 r. spadek obrotów gospodarczych o więcej niż 15% za okres 2 miesięcy lub 25% za okres 1 miesiąca, ma ona prawo ograniczenia pracownikom wymiaru czasu ich pracy o 20%.
Zatem dla pracodawcy z pełnego etatu (1,0) zrobi się 0,8 etatu, z 0,8 etatu 0,64 etatu. Uwaga, ograniczenie nie może zredukować czasu pracy do mniej niż 0,5 etatu.
Równocześnie w skutek ograniczenia czasu pracy wynagrodzenie pracownika nie może spaść poniżej płacy minimalnej - 2600 zł brutto.
Przy wyliczaniu spadku obrotów powyżej 15% porównuje się 2 kolejne miesiące 2020 r. z analogicznymi miesiącami 2019 r. (np. luty-marzec 2020 r. vs. luty-marzec 2019 r.). Porównywać można też okresy 60-dniowe zaczynające się w środku miesiąca (np. od 03.02.2020 r.)
Dla spadku powyżej 25% pracodawcy mogą porównać ze sobą dowolny miesiąc 2020 r. poprzedzający miesiąc złożenia wniosku z miesiącem wcześniejszym (np. dla wniosku składanego w maju: kwiecień 2020 r. vs. marzec 2020 r., dla wniosku składanego w kwietniu: marzec 2020 r. vs. luty 2020 r. itd.). Na potrzeby wyliczeń za 1 miesiąc można przyjąć również dowolnie wskazany okres 30-dniowy (np. zaczynający się 25.02.2020 r.).
Kluczowe jest również to, że za spadek obrotu można uznać zarówno spadek wartości obrotów (spadek finansowy) jak i spadek w ilości sprzedawanych towarów lub usług (spadek ilościowy).
Już samo zmniejszenie wymiaru czasu pracy prowadzi do oszczędności w firmowym funduszu płac.
W przypadku ograniczenia wymiaru czasu pracy, firmy mogą dodatkowo starać się o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Dofinansowanie polega na tym, że państwo dopłaci pracodawcy 50% wynagrodzenia (wyliczonego już w oparciu o skrócony czas pracy).
Dopłata nie będzie jednak większa niż 40% średniego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce – czyli nie więcej niż 2 079,43 zł brutto (40% x 5 198,58 zł).
Państwo dofinansowuje również składki na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy od części dofinasowanej w ramach programu.
Uwaga! Dopłaty mogą dotyczyć tylko tych pracowników, których pensje nie były wyższe niż 300% średniej krajowej (ok. 15 600 zł brutto) w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie.
Dofinansowanie przy przestoju ekonomicznym
Drugi mechanizm dotyczy dofinansowania pensji pracowniczych w przypadku tzw. przestoju ekonomicznego.
Tu ustawodawca zdecydował się na przejęcie definicji z ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. Ta zaś definiuje przestój ekonomiczny jako: „okres niewykonywania pracy przez pracownika z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy”.
Przestój ekonomiczny pozwoli pracodawcy do ograniczenia wynagrodzeń wypłacanych pracownikowi o połowę (czyli o 50%), ale nie bardziej niż do wysokości wynagrodzenia minimalnego = 2 600 zł brutto / 1 920,62 zł „na rękę” (bez PPK).
Czyli przykładowo pensja 6 000 zł brutto może zostać obniżona do 3 000 zł brutto, ale już pensja 4 000 zł brutto może zostać ograniczona tylko do 2600 zł brutto.
Specustawa przewiduje dopłaty do tak obniżonego wynagrodzenia.
Dopłatama wynieść połowę wynagrodzenia minimalnego, czyli 1 300 zł brutto.
Państwo dofinansowuje również składki na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy od części dofinasowanej w ramach programu.
Uwaga! Dopłaty mogą dotyczyć tylko tych pracowników, których pensje nie były wyższe niż 300% średniej krajowej (ok. 15600 zł brutto) w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie.
Warunki udzielenia wsparcia
Zgodnie z przepisami specustawy firmy mogą otrzymać dofinansowanie nie tylko dla pracowników zatrudnionych na umowie o pracę, ale również dla osób zatrudnionych na podstawie umów zleceń oraz umów o świadczenie usług, w zakresie jakim umowy podlegają przepisom regulującym zlecenia i są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym.
Warunkiem udzielenia pomocy jest, aby przedsiębiorca nie miał zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych oraz składek ZUS do końca III kwartału 2019 r. (za wyjątkiem, gdy zaległości takie zostały rozłożone na raty).
Ponadto przedsiębiorca nie powinien spełniać przesłanek do ogłoszenia upadłości.
Ważne! Ustawa nie zawiera dodatkowych wymogów, jak np. osiągnięcie zysku w 2019 r., ograniczenie pomocy do wybranych branż czy uzależnienie dofinansowania od wielkości firmy.
Dofinansowanie powinno być zatem dostępne dla wszystkich firm.
Ustawa wskazuje, że dofinansowanie dotyczyć będzie maksymalnie 3 kolejnych miesięcy. Rząd może jednak wydłużać maksymalny okres otrzymywania pomocy.
Pomoc ma być bezzwrotna i nie będzie zaliczana do tzw. pomocy de minimis.
Procedura
W obu przypadkach, aby otrzymać dofinansowanie, pracodawcy będą musieli złożyć wniosek do właściwego Wojewódzkiego Urzędu Pracy.
Wniosek można wypełnić elektronicznie (dostępny jest na stronie: https://www.praca.gov.pl/eurzad/index.eup#/inneSprawy/listaDokumentow?dest=T
ARCZA).
Załącznikami do wniosku jest wypełniona tabela z zestawieniem pracowników oraz wysokości ich wynagrodzenia, którą można pobrać ze strony: https://psz.praca.gov.pl/documents/10240/0d4dcfc0-
Uchwalona specustawa nie zawiera przepisu z projektu, który wskazywał, że wnioski będą rozpatrywane według kolejności składania. Mimo braku takiego zapisu nadal należy się spodziewać, że wnioski będą rozpatrywane według kolejności złożenia.
Specustawa przewiduje, że pomoc ma być udzielana do wyczerpania środków. Zapis ten może budzić pewien niepokój, ponieważ aktualnie Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dysponuje kwotą trochę ponad 700 mln zł, co może okazać się znacząco niewystarczające. Sama ustawa zawiera jednak bardzo elastyczne mechanizmy dotyczące gospodarowania środkami pomocowymi. Dlatego najprawdopodobniej Fundusz będzie dysponował wystarczającymi środkami do zaspokojenia zgłoszonego zapotrzebowania przedsiębiorstw.
Aby firma mogła wejść w tryb przestoju lub ograniczenia czasu pracy, przedsiębiorca będzie musiał zawrzeć porozumienie z przedstawicielami pracowników (mniejsze firmy) lub ze związkami zawodowymi (w przypadku, gdy takie w firmie działają).
Dofinansowanie przez starostów wynagrodzeń w MŚP
Oprócz opisanych powyżej mechanizmów, firmy małe i średnie firmy (MŚP) będą mogły się starać o dofinansowanie kosztów wynagrodzeń również u starostów powiatowych. Program dotyczyć będzie firm zatrudniających nie więcej niż 250 pracowników.
Nie istnieje możliwość łączenia dofinansowania od starosty z opisanym powyżej dofinansowaniem wynagrodzeń z tytułu ograniczenia czasu pracy lub przestoju ekonomicznego.
Dofinansowanie od starostów przysługiwać będzie sytuacji, gdy na skutek COVID-19 spadną obroty przedsiębiorcy. Wysokość wsparcia będzie uzależniona od spadku obrotów i wyniesie:
50% wysokości minimalnego wynagrodzenia na pracownika objętego dofinansowaniem w przypadku spadku obrotów o 30%
70 % wysokości minimalnego wynagrodzenia na pracownika objętego dofinansowaniem w przypadku spadku obrotów o 50%
90 % wysokości minimalnego wynagrodzenia na pracownika objętego dofinansowaniem w przypadku spadku obrotów o 80%.
Spadek obrotów musi nastąpić w kolejnych 2 miesiącach kalendarzowych 2020 r. w porównaniu do tego samego okresu 2019 r. (lub ewentualnie dowolnie wybranych 60 kolejnych dni 2020 r. w porównaniu do analogicznego okresu w 2019 r.).
Dofinansowanie przysługiwać będzie po złożeniu wniosku do właściwego powiatowego urzędu pracy oraz zawarciu umowy ze starostą.
Maksymalny okres pobierania to 3 miesiące (rząd może go przedłużyć).
Dofinansowanie będzie wypłacane co miesiąc po złożeniu przez firmę oświadczenia o utrzymaniu w danym miesiącu zatrudnienia w odniesieniu do pracowników objętych dofinansowaniem.
Dodatkowo konieczne będzie utrzymanie zatrudnienia po zakończeniu pobierania dopłat przez okres równy okresowi otrzymywania wsparcia (w przypadku pobierania dofinansowania przez 3 miesiące firmy będą musiały utrzymać zatrudnienie pracowników objętych wsparciem przez okres kolejnych 3 miesięcy po zakończeniu otrzymywania dofinansowania).
Autor:
dr Mateusz Korus, radca prawny - doradza firmom w zakresie korzystania z programów pomocowych w ramach tarcz antykryzysowych
--
Kontakt dotyczący pomocy związanej z COVID-19:
+48 32 728 11 00 lub legal@koruslegal.pl